معرفی شهر تاریخی مالین

این شهر که شالوده شهر امروزی باخرز را تشکیل می دهد دارای قدمتی مربوط به زمان چهارم هجری قمری است و در 50 کیلومتری تایباد قرار دارد. محوطه‌ی مالین، هسته باستانی شهر باخرز کنونی است که به صورت تپه های بهم پیوسته ای در جنوب غرب این شهر قابل مشاهده است. گذشته از سابقه ی تاریخی پُر فراز و نشیب آن، که در متون متعدد قابل دسترس است، در حال حاضر نیز بقایای انبوهی از این محوطه‌ی بزرگ و ارزشمند باقی مانده است. وجود ارگی در میان برج و باروها و خندق و دیوارهای تو در تو و انبوه مواد برجای مانده، نشان دهنده‌ی شهری با ساختارهای حکومتی، حفاظتی و امنیتی است. این اثر در تاریخ ۵ آذر ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۹۰۵ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مالین در اسناد تاریخی

در مورد شهر تاریخی مالین در بسیاری از نوشته های جغرافی نویسان و سفرنامه برخی از افراد مشهور متونی وجود دارد که از این میان به موارد زیر اشاره می کنیم:

مقدسی که در قرن چهارم می زیست در مورد مالین این گونه نوشته است:

« باخرز شهر حُبوب و مویز است و از آن پوشاک پارچه دوخته صادر می‌شود و مرکز آن مالناست که آباد می‌باشد».

ابن حوقل محل مالین را در مقابل کوه های هرات نوشته است، و یعقوبی در مورد مالین می گوید که از کوره های نیشابور است.

اصطخری مالین را این گونه توصیف می کند:

« بوژگان و مالن و چند ناحیه دیگر از محدوده گسترده نشابور (نیشابور) شمرده می‌شد و بوزگان تا مالن یک مرحله فاصله داشت».

حمدالله مستوفی درباره باخرز نوشته است:

«باخرز ولایتی است از اقلیم چهارم و ولایتی بسیار دارد و معتبر است و از مجموع مواضع، باغات انگور و میوه فراوان باشد، بتخصیص قصبه مالان، مالین که جای عظیم و پرنزهت است و خربزه بلند از جمیع خراسان مشهوراست».

لسترنج در کتاب خود این گونه بیان می کند:

«ظاهراً شهر مالین (مالن یا مالان) شهرساسانی ـ اسلامی است».

ساختار شهر باستانی مالین

محوطه تاریخی مالین به مجموعه تپه ها و مناطق پست پائین دست آن اطلاق می شود که در قسمت جنوبی شهر جدید باخرز قرار دارد. در میان آنها، تپه ای در مرکز محوطه قرار گرفته، که احتمالا زمانی ارگ این شهر بوده است. این ارگ در ابتدا دارای نقشه ای مربع شکل بوده که در اثر تجاوزاتی که صورت گرفته، امروز ما آن را به صورت دایره ای می بینیم. این ارگ به جزء دیوارهایی که شهر را در بر گرفته اند، دارای دو دیوار قطور جداگانه نیز است و مساحتی حدود 120× 130 متر مربع دارد و در بین آنها خندقی نیز جای دارد. به خاطر پیشروی زمین های کشاورزی در این منطقه نمی توان وسعت دقیق آن را تعیین کرد ولی ارگ، شارستان و ربض به همراه زمین های اطراف آن مساحتی حدود 40 هکتار داشته است. نصف این محدوده که بخش اصلی آن را شامل می شود، ساختاری شهری داشته و پلان آن از یک بیضی و یک مستطیل بهم چسبیده تشکیل شده است که به وسیله دیوارهای ضخیم محصور شده و از مساحتی در حدود 250× 850 متر مربع تشکیل شده بود و به وسیله سه حصار تو در تو محاصره شده بود که امروزه تنها دیواره جنوبی آن باقی مانده است. احتمالا دروازه های شهر در قسمت شمالی قرار داشته اند و راه ورود و خروج نیز از همین سمت بوده است. می توان گفت این شهر مانند بسیاری از شهر های زمان ساسانی از سه بخش کهن دژ، شارستان و ربض تشکیل می شده است.

برای تهیه بلیط اتوبوس هنگام سفر به باخزر، مستر بلیط می تواند گزینه ای مناسب و در خور باشد؛ خرید آنلاین از مستر بلیط مزایایی همچون تخفیف را برای شما به همراه دارد.

سومین جشنواره سنگ‌نوردی و دومین دوره مسابقات آفرود قهرمانی کشور در منطقه آزاد ماکو برگزار می‌شود.

به گفته حسین حمزه‌لو معاون فرهنگی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ماکو،  در ۱۲ تا ۱۴ شهریور ماه جاری سومین جشنواره سنگ‌نوردی و ۱۵ و ۱۶ شهریور نیز دومین دوره مسابقات آفرود قهرمانی کشور در منطقه آزاد ماکو برگزار می‌شود.

حسین حمزه‌لو بیان کرد:

مسابقات آفرود در سه کلاس چهار، شش و هشت سیلندر و در پیست روستای تازه‌کند در کمربندی ماکو- بازرگان برگزار می‌شود.

ایشان در ادامه سخنان خود گفت که تاکنون برای شرکت در این مسابقات ده‌ها اتومبیل‌سوار اعلام آمادگی کرده‌اند.

حمزه‌لو بیان کرد:

آفرود از جمله رشته‌های تماشایی اتومبیلرانی است که از طرفداران بسیاری برخوردار است و امیدواریم شاهد جذب علاقه‌مندان به آن با فعالیت این رشته در منطقه آزاد ماکو باشیم.

۱۰۰ سنگ‌نورد نیز برای حضور در جشنواره سنگ‌نوردی به گفته معاون فرهنگی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ماکو اعلام آمادگی کرده‌اند.

معاون فرهنگی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ماکو گفت:

در این جشنواره بیشتر شرکت‌کنندگان شناخته شده‌اند و در کوهنوردی سطح فنی بالایی دارند.

جشنواره سنگ‌نوردی بر اساس اظهارات حمزه‌لو در کلاهک سنگی قیه ماکو به‌عنوان دیوار صخره‌ای زیبای کشور برگزار می‌شود و جنبه‌ها‌ی فرهنگی و گردشگری علاوه بر جایگاه و جنبه ورزشی آن، نیز مورد تاکید قرار گرفته است.

منطقه آزاد ماکو با مساحت حدود پنج هزار کیلومترمربع بوده و با بیش از ۷۵ درصد کل مساحت مناطق آزاد کشور را به خود اختصاص داده و دومین منطقه آزاد بزرگ دنیا است.

این منطقه به لحاظ محدوده جغرافیایی منطبق بر شهرستان‌های ماکو، شوط، پلدشت و شهر مرزی بازرگان بوده و در دولت تدبیر و امید به الگویی برای اقتصاد مقاومتی تبدیل شده است.

منطقه آزاد ماکو در همسایگی کشورهای جمهوری آذربایجان و ترکیه قرار دارد و طول مرزهای جمهوری اسلامی ایران در این منطقه با این کشورها به ترتیب ۱۴۰ و ۱۳۰ کیلومتر است.

ورود خودروهای آفرود و دو دیفرانسیل و تورهای بدون مجوز به مناطق گردشگری کویر مرنجاب ممنوع شد.

«جواد صدیقیان» رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان آران و بیدگل گفت:

حدود ۷۰۰ خودروی دو دیفرانسیل و آفرود در روزهای اخیر به کویر مرنجاب برای برگزاری همایش آفرودسواران رفته بودند که موجب اعتراض ما شد. آن‌ها به فرمانداری قم نامه‌ای نوشته بودند تا این همایش را برگزار کنند چون مبدا آن‌ها از شهرستان قم بوده است و فرمانداری قم نیز به فرمانداری آران و بیدگل نامه نوشته که همکاری لازم انجام شود. این نامه به ادارات مختلف از جمله محیط زیست و میراث فرهنگی و نیروی انتظامی و... رونوشت شد.

صدیقیان افزود که از آنجایی که کویر مرنجاب گنجایش حضور این تعداد خودرو را نداشته است، موجب تخریب‌هایی شده‌اند؛ از جمله اینکه برخی از گونه‌های گیاهی را از بین برده‌اند، چون از جاده اصلی حرکت نکرده بودند و باعث شدند که اداره‌های منابع طبیعی و محیط زیست گله‌مندی خود را با دادستان شهرستان مطرح کنند. براساس نامه این دو اداره، دادستان و رئیس پلیس امنیت شهرستان دستور دادند تا با هماهنگی ما جلوی این ماشین‌های شاسی بلند آفرودسوار و موتورهای کراس و دو دیفرانسیل گرفته شود. اجرای آن نیز به پلیس امنیت عمومی شهرستان داده شده است.

وی نسبت به حضور گردشگران واقعی در کویر اظهار امیدواری کرد و افزود:

ما رغبتی به حضور کسانی که به قصد تخریب محیط زیست یا خوشگذرانی وارد کویر می‌شوند، نداریم.

وی افزود:

مهلت زمانی برای ممنوعیت اعلام شده برای ورود تورهای بدون مجوز و یا خودروهای آفرود اعلام نشده است.

همچنین در اداره میراث فرهنگی شهرستان آران و بیدگل نامه‌ای نوشته‌ایم که در آن آمده است:

بر اساس گزارش مطروحه از طرف اداره محیط‌زیست‌ و منابع طبیعی‌ شهرستان آران‌وبیدگل، اعتراض مرتع‌داران، ساربان‌ها، سرنشینان خودروهای سواری تورها و دفاتر خدمات گردشگری در خصوص پیشگیری از ادامه روند خسارات و تخریب‌های وارده به طبیعت زیبای منطقه نمونه گردشگری کویر مرنجاب به دستور کتبی دادستان محترم شهرستان آران و بیدگل ورود موتورهای سنگین و خودروهای دو دیفرانسیل و تورهای بدون اخذ مجوز رسمی به مناطق گردشگری کویر شهرستان آران و بیدگل (ابوزیدآباد، سیازگه، یخاب، چاه عروس، مرنجاب) اکیداً ممنوع است.